ట్రంప్ కందిరీగల తుట్టెను కదిపారా?

ఇరాక్ పై అమెరికా 2003 లో దాడి చేసిన తరువాత ఈ ప్రాంతం స్వభావాలు మారిపోయి, ఇప్పుడిప్పుడే కోలుకుంటోంది. కానీ అమెరికా మరోసారి ఇక్కడ కొత్త కుదుపులను తీసుకొచ్చింది.

ఉక్రెయిన్, రష్యా మధ్య శాంతికి అవకాశాలను సంక్లిష్టం చేసిన తరువాత ట్రంప్, ఇప్పుడు ఇరాన్ కూడా అదే మార్గంలో ప్రయాణించేలా చేశాడు. దౌత్యపరమైన అన్ని చర్చలకు దారులు మూసేశాడు. గత కొన్ని వారాలుగా ఇజ్రాయెల్, అమెరికాకు అనుకూలంగా చర్చలు జరపాలని ఇరాన్ ను బెదిరింపులకు గురిచేశాడు.

ఈ ప్రాంతంలో ఒక పెద్ద శక్తి అయిన ఇరాన్, తన సార్వభౌమాధికారంపై రాజీపడదు. ఇది స్పష్టంగా ఉంది. ఈ షరతుతోనే అది అమెరికాతో చర్చలకు దిగింది.

కానీ ఉక్రెయిన్ అధ్యక్షుడు జెలెన్ స్కీతో వ్యవహరించిన అవమానకరమైన రీతిలో ప్రపంచం చూసిన ట్రంప్, ఇరాన్ నాయకుడు అయతుల్లా అలీ ఖమేనిని కూడా అదే విధంగా సంప్రదించాడు.

దీనితో ఇరాన్ తీవ్రంగా ప్రతిఘటించింది. చర్చలు ఆరో రౌండ్ కు చేరుకున్నాయి. చర్చలు ప్రారంభం కాకముందే ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ పై దాడి చేసింది.

యాదృచ్చికంగా అలీ ఖమేనీ కేవలం సుప్రీం నాయకుడు మాత్రమే కాదు, ముస్లిం షియా శాఖ అగ్ర ఆధ్యాత్మిక నాయకులలో ఒకరిగా సమాజంలో ఆయన ఎంతో గౌరవించబడుతున్నారు.

రోమన్ కాథలిక్కులలో పోప్ లాంటి వారు. అలీ ఖమేనిని ఇజ్రాయెల్, ట్రంప్ బహిరంగంగా విమర్శించడం, లక్ష్యంగా చేసుకోవడం అతని అనుచరులు తేలికగా తీసుకోరు.

గత నవంబర్ లో జరిగిన అధ్యక్ష ఎన్నికల్లో అమెరికన్ ఓటర్ తన డెమొక్రాటిక్ ప్రత్యర్థి కమలా హారిస్ కంటే ట్రంప్ ఎంచుకున్నారు. మునుపటి జో బైడెన్ పరిపాలన గాజాపై దాడిలో బెంజమిన్ నెతన్యాహూ ప్రభుత్వానికి మద్దతు ఇచ్చిన తీరుపై ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశాడు.

స్పష్టంగా ఈ సందేశం వక్రీకరించి ఉండవచ్చు. ట్రంప్ శిబిరం ఎక్కువ మంది ఓటర్లను తప్పుదారి పట్టించవచ్చు. ఎందుకంటే ట్రంప్ కనపరిచే ప్రేమ, బైడెన్ తో పోలిస్తే చాలా ఎక్కువే.

ఇజ్రాయెల్ పట్ల, దాని నాయకుల పట్ల ట్రంప్ కు ఉన్న అనుబంధం గురించి ప్రత్యేకంగా చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు. తన మొదటి టర్మ్ లో ఆయన అమెరికా దౌత్య కార్యాలయం టెల్ అవీవ్ నుంచి జెరూసలేంకు మార్చేశాడు. ఇది యూదు ప్రభుత్వం చాలాకాలంగా కోరుకున్న డిమాండ్. దీనిని ఆయన అంగీకరించాడు.

ఇజ్రాయెల్ కు అన్ని ప్రయోజనాలను కల్పిస్తూనే పాలస్తీనియన్లు ఎలాంటి ప్రయోజనం ఇవ్వని శాంతి ప్రతిపాదనలు చేశారు. ఇది ఎవరూ తీవ్రంగా పరిగణించలేదు.

ట్రంప్ తీసుకున్న ఇజ్రాయెల్ అనుకున్న చర్యలో మరో ముఖ్యమైంది, బరాక్ ఒబామా, ఇరాన్ తో 2015 లో కుదుర్చుకున్న అణు ఒప్పందం నుంచి 2018 లో ట్రంప్ ఏకపక్షంగా వైదొలిగారు. పీ5+1 దేశాలతో కుదుర్చుకున్న ఒప్పందం బయటకు రావడం ద్వారా దానికి మేలు చేసే ప్రయత్నం చేశారు.

ఈ సంవత్సరం ప్రారంభంలో ట్రంప్ అమెరికా అధ్యక్షుడిగా బాధ్యతలు స్వీకరించిన తరువాత ఆయన ఎజెండాలో ఈ అంశం దాదాపుగా ప్రథమ స్థానంలో ఉంది. ఇప్పుడు దాడి చేయడం ద్వారా అనుకున్నది సాధించారు.

తను పెట్టిన నిబంధనలపై అంగీకరించకపోతే అమెరికా వివాదంలోకి ప్రవేశిస్తుందని ట్రంప్ సూచించినప్పటికీ, దాని గురించి ఆలోచించడానికి తనకు తానుగా 15 రోజుల సమయం ఇచ్చుకున్నట్లు ప్రకటించారు.

అయితే సడన్ గా యూటర్న్ తిరిగి ఇరాన్ అణు కేంద్రాలపై దాడి చేయాలని ఆదేశాలు జారీ చేశాడు. ఇది షాకింగ్ పరిణామం. అమెరికా ప్రవేశాన్ని ఎట్టి పరిస్థితుల్లో సమర్థించలేదు.

ఇరాన్ మొండిగా వ్యవహరించలేదు. తాను చర్చలకు సిద్దంగా ఉన్నట్లు ప్రకటించింది. అలాగే సమగ్ర అణ్వస్త్ర వ్యాప్తి నిరోధక ఒప్పందం పై సంతకం చేసింది. ఐక్యరాజ్య సమితి, ఐఏఈఏ లాంటి సంస్థలను తన అణు కేంద్రాలను తనిఖీ చేయడానికి అనుమతి ఇచ్చింది.

శాంతియుత ప్రయోజనాల కోసం అవసరమైన దానికంటే ఎక్కువగా యురేనియంను శుద్ది చేసినట్లు నివేదికలు వచ్చాయి. ఇది అణుబాంబును అభివృద్ది చేయడానికి దగ్గరగా ఉందా అనే సందేహాలను రేకెత్తిస్తోంది.

గతవారం ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ అణు కేంద్రాలపై మొదటిసారిగా దాడి చేసింది. కొన్ని రోజుల ముందు ఐఏఈఏ బృందం 60 శాతం యురేనియంను ను శుద్ది చేసిందని చెప్పింది. అది కాస్త 90 శాతం చేరుకుంటే ఇరాన్ అణుబాంబును సాధిస్తుంది.

ఇరాన్ పై దాడి చేయడానికి ఇజ్రాయెల్ దీనిని దాడి చేయడానికి అనుకూలంగా ఉపయోగించుకుంటోంది. అలాగే ట్రంప్ కూడా దీనిని ఒప్పందంపై సంతకం చేసుకోవడానికి ఉపయోగించుకున్నారు.

అంతర్జాతీయ అణు సంస్థ కూడా ఇరాన్ కు అణుబాంబు తయారు చేసే పరిజ్ఞానం లేదని తేల్చి చెప్పింది. క్లిష్టమైన సాంకేతిక పరిజ్ఞానం ఆ దేశానికి లేదని తెలిపింది.

భవిష్యత్ లో ఇరాన్ లో రాబోయే అణు కేంద్రాలు ఇజ్రాయెల్ కు అణు కేంద్రాలు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. గతంలో లాగానే ఇరాక్, సిరియాలో ఇలాంటి కేంద్రాలపై దాడి చేసినట్లుగానే, ఇరాన్ పై దాడి చేయాలని చూస్తోంది.

ఈ వివాదం ఇరాన్- ఇజ్రాయెల్ కే పరిమితం కావడంతో అది తీవ్రమయ్యే ముందు దానిని నియంత్రించగలమనే ఆశ కొంత ఉంది. ఇరాన్ తన అణు కేంద్రాలపై ఇజ్రాయెల్ క్షిపణి దాడులను ఆపడానికి పశ్చిమ ఐరోపా దేశాలతో చర్చలు జరుపుతోంది.

కానీ అమెరికా అంత ధైర్యంగా వివాదంలోకి దిగడంతో తరువాత ఏం జరుగుతుందనే ఆందోళన సర్వత్రా నెలకొంది. 2003 లో అమెరికా, ఇరాక్ ను ఆక్రమించిన సమయంలో అప్పటి జార్జ్ డబ్ల్యూ బుష్ కొన్ని రోజుల్లోనే విజయం సాధించుకున్నట్లు ప్రకటించుకుంది. కానీ ఇది తప్పనితరువాత తేలింది.

ఎనిమిది సంవత్సరాలుగా అమెరికన్ దళాలు ఇరాక్ లో చిక్కుకుపోయాయి. ఈ దాడి తరువాత భయంకరమైన ఇస్లామిక్ స్టేట్ ఆవిర్భావానికి దారి తీసింది. ఈ ప్రాంతంలో ఇది ప్రభుత్వాలను అస్థిరపరిచింది.

మిగిలిన ప్రపంచాలకు దీర్ఘకాలిక ఇబ్బందిని సృష్టించింది. బుష్ మొదట దీనిని ఉగ్రవాదంపై యుద్దం అని, తరువాత పాలన మార్పు, ప్రజాస్వామ్యాన్ని పునరుద్దరణ అంటూ మాటలు మారుస్తూ పోయాడు. నేటీకి ఇరాక్ కోలుకోలేదు. అస్థిరతతో బాధపడుతోంది.

బుష్ ప్రభుత్వం తరువాత ఇరాన్ ను లక్ష్యంగా చేసుకుంటుందని కొన్ని నివేదికలు వచ్చాయి. కానీ ఈ ప్రాంతం ఇప్పటికే ఉన్న గందరగోళం దృష్ట్యా అమెరికా అలా చేయకుండా ఉంది.

ఇరాక్ దండయాత్ర ప్రజా తిరుగుబాట్లకు దారితీసింది. ఇది ప్రజాస్వామ్యానికి సానుకూలంగా ప్రారంభమైంది. కానీ చివరికి అమెరికా, దాని పాశ్చాత్య మిత్రదేశాలచే సృష్టించిన బుద్దిహీనమైన అంతర్గత పోరాటాలకు దిగజారింది.

ఇరాన్ అణు కేంద్రాలపై బాంబు దాడి చేయడం ద్వారా ట్రంప్ మరోసారి కందిరీగల గూటికి చేరువయ్యారు. టెహ్రాన్ ఇస్లామిక్ ప్రభుత్వం నియంత్రణ కోల్పోకుండా చూసుకోవడానికి నైపుణ్యాలు అవసరం.

ప్రత్యామ్నాయంగా ఇరాన్, అమెరికా దాడిని తన ఆత్మగౌరవం, సార్వభౌమాధికారానికి అవమానంగా భావించి పరిణామాలను పట్టించుకోకుండా ప్రతిదాడిగా దాడి చేయవచ్చు. ప్రపంచం కచ్చితంగా కొండ అంచుకు అనేక డిగ్రీలు ముందుకు కదిలించింది.